Σε μια περίοδο που η Ευρώπη αναζητά τρόπους να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ και την Κίνα στον κρίσιμο τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κομβικό μεταβατικό στάδιο. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά αξιόπιστες πηγές στο Fortune Greece, η χώρα προσπαθεί να τοποθετηθεί έξυπνα και ρεαλιστικά, όχι ως κολοσσός υποδομών, αλλά ως περιφερειακός συντονιστής και πάροχος υπολογιστικής ισχύος. Με δύο κινήσεις που ανακοινώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα, τη δημιουργία ενός υπερυπολογιστή στην Κοζάνη, ο οποίος θα αποτελέσει εθνική υποδομή αιχμής, και την έγκριση τεσσάρων «AI Factory Antennas» σε γειτονικές χώρες, που θα λειτουργούν σε σύνδεση με το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ Pharos, η κυβέρνηση επιχειρεί να μετατρέψει τη χώρα σε παίκτη με περιφερειακή επιρροή στην ανάπτυξη και εφαρμογή της ΤΝ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Με αυτό τον τρόπο, η χώρα μας χαράσσει τη δική της πορεία στον ευρωπαϊκό χάρτη της ΤΝ, μια πορεία που, όπως αναγνωρίζουν κύκλοι της αγοράς, δημιουργεί τις βάσεις για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο καινοτομίας και ανάπτυξης. «Πρόκειται για ένα μοντέλο “έξυπνης εξειδίκευσης”, το οποίο ακολουθεί η χώρα, επενδύοντας σε τομείς όπου μπορεί να αποκτήσει συντονιστικό ρόλο αντί να ανταγωνίζεται ευθέως τις μεγάλες δυνάμεις» εξηγούν οι ίδιες πηγές.
Ο νέος υπερυπολογιστής στην Κοζάνη
Το πρώτο κομμάτι αυτής της στρατηγικής αφορά στην ανακοίνωση για τη δημιουργία ενός εθνικού υπερυπολογιστή στην Κοζάνη, με χρηματοδότηση 30 εκατ. ευρώ αποκλειστικά από εθνικούς πόρους. Πρόκειται για την ανάπτυξη του δεύτερου υπερυπολογιστή της χώρας, μετά τον «Δαίδαλο» που αναπτύσσεται στο ελληνικό εργοστάσιο Pharos. Το νέο έργο θα υποστηρίζει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης σε κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια και η αγροδιατροφή και θα εγκατασταθεί στο υπό κατασκευή Green Data Center του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Ο νέος υπερυπολογιστής θα συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου τεχνολογικού οικοσυστήματος που θα συνδέει υπερυπολογιστές, κέντρα δεδομένων και AI Factories. Να επισημανθεί ότι είναι ο μοναδικός στην Ελλάδα με εξειδίκευση στην ΤΝ και εντάσσεται στην Κοινή Ευρωπαϊκή Επιχείρηση EuroHPC (Joint Undertaking), πρωτοβουλία για την ανάπτυξη υπερυπολογιστών σε όλη την Ευρώπη. Την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου συντονίζει η ΕΔΥΤΕ, φορέας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, σε πλήρη συνέργεια με τις εθνικές υποδομές Δαίδαλος και του εργοστασίου Pharos, που αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες του εθνικού οικοσυστήματος υπερυπολογιστών και ΤΝ.
Άξιο αναφοράς είναι και η επιλογή της περιοχής. Τα προηγούμενα χρόνια έχασε δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας εξαιτίας της απολιγνιτοποίησης και, πλέον, επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τον αναπτυξιακό της ρόλο. Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, πρόκειται για μια συνειδητή απόφαση αποκέντρωσης της καινοτομίας, η οποία «δίνει στην περιφέρεια ρόλο πρωταγωνιστή στη νέα ψηφιακή εποχή και συγκεκριμένα σε μια περιοχή που θέλει να προσελκύσει νέες επενδύσεις και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας».
Τα «ΑI Factory Antennas» και το Pharos
Η δεύτερη κίνηση που φέρνει τη χώρα πιο κοντά στον στόχο της αφορά την έγκριση τεσσάρων «AI Factory Antennas» σε Κύπρο, Μάλτα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία. Οι δομές αυτές θα λειτουργούν ως δορυφορικοί κόμβοι του ελληνικού εργοστασίου Pharos, επιτρέποντας την ανταλλαγή δεδομένων, υπολογιστικών πόρων και τεχνογνωσίας. Και σε αυτή την περίπτωση η επιλογή των συγκεκριμένων χωρών δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για ένα πλέγμα συνεργασίας που ενοποιεί την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, δίνοντας στην Ελλάδα ρόλο περιφερειακού συντονιστή και σημείου αναφοράς για την ανάπτυξη ΤΝ.
Οι «Antennas» θα παρέχουν πρόσβαση σε εργαλεία και υπολογιστική ισχύ για ερευνητικά ιδρύματα, startups και δημόσιους φορείς, προσφέροντας μια ενιαία πλατφόρμα ανάπτυξης και πειραματισμού. Σημειωτέον, ότι από τα συνολικά δεκατρία «AI Factory Antennas» της Ευρώπης, τα τέσσερα θα διασυνδέονται με το ελληνικό Pharos. Το αρμόδιο υπουργείο συνέβαλε στην επιτυχή υποβολή των προτάσεων, στο πλαίσιο του EuroHPC-JU, το οποίο θα παρέχει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έως και το 50% των επιλέξιμων δαπανών των έργων, ενώ το υπόλοιπο 50% θα καλυφθεί από τα συμμετέχοντα κράτη. Επισημαίνεται ότι η έναρξή τους αναμένεται στις αρχές του 2026, σε συντονισμό με την πρώτη φάση λειτουργίας των υπηρεσιών του Pharos.
Όπως εξηγεί στο «F» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, η στρατηγική αυτή δεν αφορά απλώς την τεχνολογική πρόοδο, αλλά την ενίσχυση της ερευνητικής και παραγωγικής αυτονομίας της χώρας. «Με τη δημιουργία τεσσάρων AI Factory Antennas σε Κύπρο, Μάλτα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, κάνουμε ένα ακόμα σημαντικό βήμα για την καθιέρωση της χώρας μας ως κόμβου Τεχνητής Νοημοσύνης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι τέσσερις αυτές νέες υποδομές θα αποτελέσουν «παρακλάδια» του ελληνικού «Εργοστασίου» ΤΝ «Pharos», το οποίο θα αναπτυχθεί με βάση ένα από τα ισχυρότερα υπολογιστικά συστήματα παγκοσμίως, τον νέο εθνικό υπερυπολογιστή «Δαίδαλος». Σε συνδυασμό και με έναν δεύτερο υπερολογιστή στην Κοζάνη, ειδικά σχεδιασμένο για την ανάπτυξη εφαρμογών ΤΝ, δημιουργούμε ένα οικοσύστημα που θα μοιράζεται υπολογιστικούς πόρους, δεδομένα και τεχνογνωσία και θα αναβαθμίζει τη θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό χάρτη καινοτομίας. Οι επενδύσεις αυτές δεν είναι απλώς έργα τεχνολογίας, είναι στρατηγικές υποδομές εθνικής σημασίας, που ενισχύουν την ερευνητική μας αυτονομία, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και δίνουν ώθηση στην περιφερειακή ανάπτυξη» περιγράφει ο ίδιος.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΕΛΙΔΩΝΗ
ΠΗΓΗ: Fortune Greece