Στη Βουλή έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και η Βουλευτής Τρικάλων, Μαρίνα Κοντοτόλη, την κραυγή αγωνίας των φορέων και των κατοίκων του Περτουλίου Τρικάλων για τις τεράστιες επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία από την κατάργηση του φορέα διαχείρισης δασών του ΑΠΘ.
Ερώτηση προς τον Υπουργό Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού κατέθεσαν σήμερα 10 Βουλευτές και Βουλεύτριες του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, με πρωτοβουλία της Βουλευτή Τρικάλων, Μαρίνας Κοντοτόλη, αναφορικά με την ανεξήγητη κατάργηση από την κυβέρνηση της ΝΔ του νομικού προσώπου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης( ΑΠΘ), που εδώ και 70 έτη διαχειρίστηκε με επιτυχία το δάσος του Περτουλίου Τρικάλων, συγκεράζοντας την επιστημονική έρευνα με την προστασία του δάσους και την τοπική οικονομία.
Αρχικά επισημαίνεται η αναγκαιότητα της ύπαρξης διαχειριστικών εκθέσεων κι αντιπυρικών σχεδίων των δασών, ενόψει και της κλιματικής κρίσης, έργο που με επιτυχία και διεθνή αναγνώριση έκανε το «Δασαρχείο» του ΑΠΘ στο Περτούλι. Εν συνεχεία γίνεται αναφορά στις έντονες αντιδράσεις των δασικών συνεταιρισμών, των φορέων του Περτουλίου, των κατοίκων και των επαγγελματιών για τις επιπτώσεις της ανεξήγητης κατάργησης του φορέα διαχείρισης (ΝΠΔΔ) του ΑΠΘ από την κυβέρνηση και την πρώην Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Ειδικότερα, περίπου 60 οικογένειες δασεργατών οδηγούνται στην ανεργία και στην εσωτερική μετανάστευση, οι κάτοικοι στερούνται φθηνά καυσόξυλα για το βαρύ χειμώνα και η οικονομία της περιοχής πλήττεται σοβαρά.
Ενώ παράλληλα με την κατάργηση του φορέα διαχείρισης παύουν οι πρωτοποριακές δράσεις του για τη δασική έρευνα, όπως η εγκατάσταση του μοναδικού σταθμού κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα σε δασικό οικοσύστημα τέτοιου τύπου και σε τέτοιο υψόμετρο, ενταγμένο στο πανευρωπαϊκό σύστημα ICOS και η πιλοτική λειτουργία του για τις υπόλοιπες δασικές υπηρεσίες.
Με βάση αυτά, ερωτάται ο κ. Υπουργός, αν η κατάργηση του φορέα εντάσσεται και σε ποιο σχέδιο διαχείρισης των δασών, αν προτίθεται να επανεξετάσει τη σχετική διάταξη, αν υπάρχει σχέδιο ιδιωτικοποίησης του δάσους και τι αντισταθμιστικά μέτρα πρόκειται να παρθούν για τους δασεργάτες, τους κατοίκους και την τοπική κοινωνία.
Ακολουθεί ολόκληρη η ερώτηση:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον κ. Υπουργό Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
ΘΕΜΑ: «Χωρίς δασεργάτες και φορέα διαχείρισης το δάσος του Περτουλίου Τρικάλων, οδηγεί την τοπική κοινωνία σε μαρασμό, την ώρα που η κλιματική κρίση απειλεί τη φύση και τους ανθρώπους της».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες που μελετούν την κλιματική αλλαγή, διανύουμε το 8ο συνεχόμενο πιο θερμό έτος του πλανήτη. Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Γης, Copernicus, σημείωσε ότι ο περασμένος Οκτώβριος του 2022 καταγράφηκε ως ο θερμότερος της Ευρώπης. Με αυτά τα δεδομένα και βιώνοντας έναν ισχυρό καύσωνα σε Ελλάδα κι Ευρώπη είναι προφανές ότι η κλιματική κρίση εξελίσσεται μέρα με τη μέρα και η μάχη για την προστασία της φύσης και των δασών είναι μάχη κυριολεκτικά για τη ζωή και το μέλλον του πλανήτη.
Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι το 99% των δασών της χώρας μας στερείται διαχειριστικών εκθέσεων και αντιπυρικών σχεδίων, με αποτέλεσμα καταστροφικές πυρκαγιές να αφανίζουν κάθε χρόνο τεράστιες δασικές εκτάσεις. Το «δόγμα», σώζουμε τις ανθρώπινες ζωές από τις πυρκαγιές, αλλά αφήνουμε απροστάτευτη τη φύση να φτάσει η φωτιά ως τη θάλασσα και να σβήσει σχεδόν μόνη της, είναι το ίδιο καταστροφικό για την ανθρώπινη ζωή.
Δημοσίευμα στην ιστοσελίδα kreport.gr, κάνει μία αποκαλυπτική σύγκριση μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας για την προστασία των δασών. Η Γαλλία προστατεύει περίπου 16 εκατ. εκτάρια δάσους , η Ελλάδα 3,3 εκατ. εκτάρια. Η Γαλλία προστατεύει περίπου 4 εκατ. εκτάρια πεύκου, η Ελλάδα περίπου 500 χιλ. εκτάρια πεύκου. Η Γαλλία διαθέτει 64 πυροσβεστικά αεροσκάφη, η Ελλάδα 92, η Γαλλία 3.562 πυροσβεστικά και λοιπά οχήματα, η Ελλάδα περίπου 3.500. Στη Γαλλία αναλογεί ένας πυροσβέστης ανά 1.644 κατοίκους, στην Ελλάδα ένας ανά 453 κατοίκους. Όμως στη Γαλλία ο μέσος όρος των καμένων εκτάσεων/χρόνο την τελευταία δεκαετία είναι 160 χιλ. στρέμματα, ενώ στην Ελλάδα ο αριθμός είναι τετραπλάσιος. Ποια, όμως, είναι η πιο μεγάλη διαφορά; Στη Γαλλία τα δάση τα διαχειρίζεται σοβαρά μια ισχυρή δασική υπηρεσία, στην Ελλάδα τα έχουμε αφήσει στην τύχη τους. Κι όταν οι πυροσβέστες μπαίνουν να σβήσουν μια φωτιά, μπαίνουν σε άγνωστο τοπίο.
Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 2022, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, κας Κεραμέως, έφερε και ψήφισε στη Βουλή το Ν. 4957/2022, όπου στο άρθρο 296 με τίτλο, «Συγχώνευση – Απορρόφηση Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα» και στην παρ. 3, προέβλεψε τα εξής:
«Τα Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Πανεπιστημιακή Φοιτητική Λέσχη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο ιδρύθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 12 του ν.δ. 3974 της 4ης/7ης.9.1959 (Α’ 188) και διέπεται από το π.δ. 207/2005 (Α΄251), το «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο ιδρύθηκε με τον α.ν. της 25ης.1.1936 (Α΄ 52) και το β.δ. της 6ης.6.1936 (Α΄275) και το «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Τ.Δ.Δ.Π.Δ.)» με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο ιδρύθηκε με τον ν. 1881/1951 (Α΄ 210), καταργούνται την 31η.12.2022 ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα και συγχωνεύονται – απορροφώνται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.)».
Ακολούθησε η έκδοση Υπουργικής Απόφασης (Υ.Α.) με το ΦΕΚ 6357/15-12-2022, με την οποία μπήκαν οι τίτλοι τέλους στη μακρόχρονη ιστορία του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) που για 70 χρόνια διαχειρίζονταν το πανέμορφο πανεπιστημιακό δάσος στο Περτούλι του Νομού Τρικάλων.
Έκτοτε, όπως αναφέρει η «Εφημερίδα των Συντακτών» στις 17-7-2023, «Αφανίζεται το Περτούλι». Οι δασικοί συνεταιρισμοί της περιοχής του Περτουλίου, οι αυτοδιοικητικοί φορείς, οι πολιτιστικοί και οι πανεπιστημιακοί φορείς, κάτοικοι και συλλογικότητες εντείνουν τις διαμαρτυρίες τους ενάντια στον περιβαλλοντικό, στον οικονομικό και στον κοινωνικό στραγγαλισμό της περιοχής τους, από την κυβέρνηση και την πρώην Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων. Η απόφαση αυτή υποστηρίζουν ότι:
· στέλνει στην ανεργία και στην οικονομική εξαθλίωση τουλάχιστον 60 οικογένειες δασεργατών,
· εξαναγκάζει όλες τις οικογένειες της περιοχής του Περτουλίου να πληρώνουν ακριβά τη θέρμανση του χειμώνα, αφού βασική πηγή θέρμανσης ήταν τα φθηνά καυσόξυλα από την σχεδιασμένη υλοτομία του δάσους,
· ερημοποιείται σταδιακά το Περτούλι, αφού οι μόνιμοι κάτοικοι οδηγούνται στη μετανάστευση,
· στερούν από δεκάδες φοιτητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου κάθε χρόνο τη δυνατότητα να κάνουν την πρακτική τους άσκηση στις εγκαταστάσεις του Περτουλίο,
· και τέλος, ότι σχεδιάζεται επιμελώς η δημιουργία ιδιωτικού φορέα διαχείρισης του δάσους, στη θέση ενός κερδοφόρου δημόσιου φορέα.
Επιπρόσθετα, από το 2022 και πριν την ψήφιση του Νόμου, ο οποίος εισήχθη στη Βουλή χωρίς την αναγκαία διαβούλευση, όπως καταγγέλλουν οι αρμόδιοι φορείς, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου Διοικήσεως και Διαχειρίσεως Πανεπιστημιακών Δασών αποφάσισε να εκφράσει την έκπληξή για τη διάταξη του σχετικού Νόμου, διότι το συγκεκριμένο Νομικό Πρόσωπο λειτουργεί υπό ειδικό καθεστώς και οποιαδήποτε βεβιασμένη κίνηση θα έχει μεγάλο και επικίνδυνο αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες του Περτουλίου Τρικάλων και του Ταξιάρχη Χαλκιδικής. Συνακόλουθα, το Διοικητικό Συμβούλιο επισημαίνει, μεταξύ άλλων, τα παρακάτω.
Το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. ιδρύθηκε το 1951 κατ΄ επιταγήν του άρθρου 3 του Ν6319/1934 σύμφωνα με το οποίο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο υποχρεούνταν «να καταρτίσει μόνιμο σχέδιο διοικήσεως και διαχειρίσεων των δασών τούτων …. Κατόπιν εγκρίσεως τούτου υπό του Υπουργού της Γεωργίας (στον οποίο ανήκαν τότε οι Δασικές Υπηρεσίες)».
Σήμερα το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. λειτουργεί εξομοιούμενο με τις Περιφερειακές (κρατικές σε λίγο χρόνο) δασικές υπηρεσίες, συντάσσει διαχειριστικές μελέτες, μελέτες οδοποιίας, βοσκοτόπων κλπ, προσημαίνει και υλοτομεί με το σύστημα της ΚΕΔ , εκποιεί την ξυλεία μέσω δημοπρασιών και στηρίζει τον ορεινό τουρισμό μέσα από τη δημιουργία και συντήρηση δικτύου μονοπατιών, αναστήλωση παλαιών πέτρινων βρυσών κλπ.
Από τα έσοδα που προκύπτουν από την πώληση της ξυλείας το μεγαλύτερο ποσοστό αποδίδεται στους συνεργαζόμενους δασικούς συνεταιρισμούς και τα υπόλοιπα διατίθενται σχεδόν στο σύνολο για τις ανάγκες τις πρακτικής άσκησης των φοιτητών.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και οι πρωτοποριακές δράσεις του οργανισμού που γίνονται στο πλαίσιο της στήριξης της δασικής έρευνας, όπως η εγκατάσταση του μοναδικού σταθμού κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα σε δασικό οικοσύστημα τέτοιου τύπου και σε τέτοιο υψόμετρο, ενταγμένο στο πανευρωπαϊκό σύστημα ICOS. Επίσης, η χρηματοδότηση πρότυπων δασικών ερευνών από τις οποίες προκύπτουν εντυπωσιακά και χρήσιμα συμπεράσματα καθώς και εργαλεία λήψης αποφάσεων από την Πολιτική Ηγεσία για τη βελτίωση της Δασικής Πολιτικής στο σύνολο της Χώρας.
Με την κατάργηση και απορρόφηση του Τ.Δ.Δ.Π.Δ. από το Α.Π.Θ. καταργείται ο μοναδικός οργανισμός που συνδυάζει υποδειγματικά, εδώ και πολλά χρόνια, αντικείμενα των Υπουργείων Παιδείας και Περιβάλλοντος.
Το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. είναι ένα νομικό πρόσωπο με διττό ρόλο που προάγει την εκπαίδευση και την έρευνα, λειτουργώντας και σαν πιλότος για τις υπόλοιπες δασικές υπηρεσίες με τις καλές πρακτικές που αναδεικνύει, κυρίως όμως, ασκεί έναν κοινωνικό ρόλο παντρεύοντας όλα τα παραπάνω με τις τοπικές κοινωνίες και τους ανθρώπους που ζουν εντός των πανεπιστημιακών δασών, διατηρώντας ισορροπίες και συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ανάπτυξη της τοπικής ορεινής οικονομίας προς όφελος όλων.
Μπροστά σε όλα τα παραπάνω και κύρια μπροστά στην αγωνία δεκάδων οικογενειών που βρίσκονται πλέον στο φάσμα της ανεργίας και της αναγκαστικής εγκατάλειψης των ολιγάριθμων κατοίκων των χωριών της ευρύτερης περιοχής του Περτουλίου, η κυβέρνηση κωφεύει κυριολεκτικά.
Κατόπιν αυτών, ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1. Εντάσσεται η διάταξη αυτή σε κάποιον ευρύτερο σχεδιασμό για τη διαχείριση και την προστασία των δασών της χώρας, ενόψει μάλιστα της κλιματικής κρίσης;
2. Προτίθεστε να επανεξετάσετε την ισχύ της σχετικής διάταξης του Ν. 4957/2022 άρθρο 296, λαμβάνοντας υπόψη του τις σφοδρές αντιδράσεις των φορέων και της πανεπιστημιακής κοινότητας;
3. Ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι που ένας πραγματικά πετυχημένος δημόσιος φορέας διαχείρισης δασών οδηγήθηκε στην κατάργηση, όταν τα οφέλη για την κοινωνία, την τοπική οικονομία, την επιστήμη και την έρευνα είναι γνωστά σε όλους;
4. Πρόκειται να αντικατασταθεί το νομικό πρόσωπο με εταιρεία διαχείρισης ιδιωτικών συμφερόντων;
5. Τι πρόβλεψη υπάρχει για τις 50 οικογένειες που ζούσαν από αυτό το νομικό πρόσωπο και σήμερα έχουν μηδενικό εισόδημα;
6. Ποια αντισταθμιστικά μέτρα έχουν ληφθεί για το οικονομικό, το δημογραφικό και το περιβαλλοντικό πλήγμα της τοπικής κοινωνίας;
Οι ερωτώντες Βουλευτές:
Κοντοτόλη Μαρίνα
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Ζαμπάρας Μιλτιάδης
Καραμέρος Γεώργιος
Κασιμάτη Ειρήνη
Κόκκαλης Βασίλειος
Μάλαμα Κυριακή
Παππάς Πέτρος
Τζούφη Μερόπη
Φωτίου Θεανώ