Όλο το Κράτος να περάσει στο κινητό. Αυτό είναι το όνειρο του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου. «Να αφήσουμε πίσω μας τις ουρές, τα γκισέ, τη γραφειοκρατία. Να δημιουργήσουμε ένα Κράτος απλό, φιλικό, που σέβεται τον χρόνο και τη νοημοσύνη του πολίτη. Ένα Κράτος που λειτουργεί με κανόνες και τεχνολογία, όχι με γνωριμίες και παραθυράκια», τονίζει σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ».
Προαναγγέλλει ότι τις επόμενες ημέρες έρχεται ο Προσωπικός Αριθμός, που θα αποτελέσει ουσιαστικά τον έναν και μοναδικό αριθμό που θα χρειάζεται ο πολίτης για την ταυτοποίηση και τις συναλλαγές του με το Δημόσιο. «Ο τελικός στόχος είναι ένας: λιγότερη ταλαιπωρία, πιο άνετη καθημερινότητα», τονίζει.
Όσον αφορά τα νούμερα του ψηφιακού Κράτους αναφέρει ότι μόνο το 2023 πραγματοποιήθηκαν περίπου 600 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές, ότι από το 2020 έχουν χρησιμοποιήσει το gov.gr περισσότεροι από 8 εκατομμύρια πολίτες, ότι το Gov.gr Wallet έχουν κατεβάσει 5,6 εκατομμύρια πολίτες και ότι σήμερα παρέχονται 2.169 ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου.
Όσο για τα αμιγώς πολιτικά απαντά ότι «η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη πέτυχε πολλά, αλλά κανείς δεν επαναπαύεται . Πρέπει να συνεχίσουμε με συνέπεια, ταπεινότητα και αποφασιστικότητα. Οι πολίτες μας εμπιστεύονται, όταν βλέπουν έργο, όχι λόγια. Χρειάζεται να διατηρήσουμε τη σταθερότητα, να δίνουμε λύσεις σε προβλήματα και να παραμείνουμε κοντά στην κοινωνία» .
Κύριε Παπαστεργίου, τι σηματοδοτεί η εκκίνηση της αξιολόγησης των δημοσίων υπηρεσιών από τους πολίτες;
Η αξιολόγηση των δημόσιων υπηρεσιών από τους πολίτες είναι μια καινοτομία, κ. Οικονόμου, που δείχνει στην πράξη την επιθυμία και την πρόθεση για την οικοδόμηση μιας νέας σχέσης εμπιστοσύνης των πολιτών με το κράτος. Είναι η πρώτη φορά που το κράτος ζητά από τους πολίτες να καταθέσουν την άποψή τους για την καθημερινή τους ή τη λιγότερο συχνή εμπειρία με τη Δημόσια Διοίκηση. Δεν πρόκειται για μια συμβολική κίνηση, αλλά για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση, που επιδιώκει τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, στη βάση των πραγματικών αναγκών. Εξάλλου είναι η εποχή της αξιολόγησης των υπηρεσιών γενικώς. Βλέπουμε πόσο μεγάλη σημασία δίνουν, πλέον, οι άνθρωποι στις αξιολογήσεις ακόμη και για τις καθημερινές τους συνήθειες, όπως η επιλογή ενός εστιατορίου ή ενός ξενοδοχείου ή μιας επιχείρησης παροχής υπηρεσιών. Αλλά και πόσο οι επιχειρήσεις λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις αξιολογήσεις προκειμένου να βελτιώνονται. Έτσι εμείς, ως κυβέρνηση, μέσω του axiologisi.ypes.gov.gr, ενισχύουμε τη διαφάνεια, αποτυπώνουμε τις προσδοκίες των πολιτών και ενσωματώνουμε τη φωνή τους στη χάραξη πολιτικής. Είναι μια ένδειξη εξωστρέφειας και ταυτόχρονα ένα εργαλείο διοικητικής αυτογνωσίας.
Ένα σημαντικό ερώτημα επ’ αυτού είναι το κατά πόσο θα βελτιώνονται καθυστερήσεις και παθογένειες των υπηρεσιών που θα διαπιστώνουν οι πολίτες. Πώς θα το διασφαλίσετε αυτό;
Η αξιολόγηση δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι μια πράξη βελτίωσης της Δημόσιας Διοίκησης, όπως άλλωστε είναι ο στόχος της κυβέρνησης με Πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο Υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος, ο οποίος είχε την ευθύνη της υλοποίησης, έχει σχεδιάσει την ανάλυση των αναφορών ανά φορέα, υπηρεσία και περιοχή, ακόμα και σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα. Στόχος μας είναι η ορατή βελτίωση, με έμφαση στη διόρθωση αδυναμιών που αξιολογούνται ως επαναλαμβανόμενες. Παράλληλα, ως Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θελήσαμε να πάρουμε την άποψη των πολιτών ως προς τις υπηρεσίες που οι ίδιοι θέλουν να δουν να ψηφιοποιούνται. Θέλουμε οι πολίτες να είναι συμμέτοχοι στη βελτίωση. Έτσι, μπορούμε να προβαίνουμε σε στοχευμένες παρεμβάσεις. Βεβαίως, όλα αυτά, με απόλυτο σεβασμό στην ανωνυμία και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Συνολικά στο εγχείρημα του ψηφιακού κράτους έχουν γίνει στη χώρα μας σημαντικά άλματα τα τελευταία χρόνια. Κάντε μας έναν απολογισμό των ψηφιακών υπηρεσιών του κράτους.
Η ψηφιακή Ελλάδα δεν είναι πια ένα μακρινό όραμα ή κάτι το εντελώς αόριστο, αλλά μια εμπειρία που οι πολίτες βιώνουν και από το 2019 διαρκώς εξελίσσεται. Θυμηθείτε πού βρισκόμασταν πριν το 2019 και δείτε σήμερα πόσο έχουμε προχωρήσει. Η έναρξη του gov.gr σήμανε μια νέα ημέρα για την Ελλάδα –και δεν υπερβάλλω καθόλου. Σήμερα που μιλάμε παρέχονται πλέον 2.169 ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου και έως την Κυριακή που θα δημοσιευτεί η συνέντευξη πιθανώς να έχουν αυξηθεί. Προχωράμε σε ψηφιοποιήσεις υπηρεσιών με ρυθμό που υπερβαίνει 1-1,5 υπηρεσίες την ημέρα.
Οι πολίτες δείχνουν να ανταποκρίνονται; Εδώ ποια είναι τα νούμερα;
Ακόμη και εμπειρικά μιλώντας, είμαι σίγουρος ότι ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει πόσο εντυπωσιακή ήταν η ανταπόκριση των πολιτών από την πρώτη ώρα. Η αλλαγή στην καθημερινότητα των πολιτών είναι τεράστια. Μόλις πριν λίγα χρόνια, για την παραμικρή υπεύθυνη δήλωση έπρεπε να τρέχουμε σε ΚΕΠ ή στην Αστυνομία. Τώρα αυτό ούτε που το σκέφτονται, οι περισσότεροι. Απλά, το κάνουν ψηφιακά. Ενδεικτικά, μόνο το 2023, πραγματοποιήθηκαν περίπου 600 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές. Από το 2020, έχουν χρησιμοποιήσει το gov.gr περισσότεροι από 8 εκατομμύρια πολίτες για να εκδώσουν κάποιο έγγραφο ή να υποβάλλουν μια ηλεκτρονική δήλωση. To Gov.gr Wallet έχουν κατεβάσει 5,6 εκατομμύρια πολίτες. Συγχρόνως από το κινητό τους έχουν πρόσβαση σε μία σειρά ψηφιακών εγγράφων όπως η ψηφιακή ταυτότητα και το δίπλωμα οδήγησης. Από την αρχή επιλέξαμε να σχεδιάσουμε τις ψηφιακές υπηρεσίες με τον πολίτη στο επίκεντρο, με στόχο η εμπειρία του να είναι εκείνη που μας δείχνει πώς πρέπει να εξυπηρετούμε. Δηλαδή, οι υπηρεσίες να εξυπηρετούν τον πολίτη και όχι το Δημόσιο. Για αυτό άλλωστε και σε έρευνες ικανοποίησης από πλευράς εξυπηρέτησης, το gov.gr είναι σταθερά στην κορυφή.
Καταργήσατε πρόσφατα το πιστοποιητικό γέννησης και οικογενειακής κατάστασης. Τι άλλο να περιμένουμε σε επίπεδο τέτοιων συμβολικών απλοποιήσεων;
Πράγματι, ήδη έχουμε καταργήσει την υποχρέωση έκδοσης και προσκόμισης στο Δημόσιο, των πιστοποιητικών γέννησης και οικογενειακής κατάστασης. Στόχος μας είναι σταδιακά κατάργηση της προσκόμισης και άλλων δημοφιλών πιστοποιητικών. Ό,τι στοιχείο έχει ήδη το Δημόσιο, δε χρειάζεται να το ζητά ξανά. Αλλά δεν στεκόμαστε μόνο στις συναλλαγές με το Δημόσιο, δίνουμε τη δυνατότητα άμεσης και γρήγορης εξυπηρέτησης και σε συναλλαγές με ιδιωτικές εταιρείες. Για παράδειγμα, γιατί να πρέπει να στέλνω χαρτιά όταν θέλω να αλλάξω πάροχο στο ρεύμα ή στο τηλέφωνο; Έχουμε δώσει τη δυνατότητα να γίνεται αυτό πανεύκολα, μέσω gov.gr, και οι πάροχοι με τη συναίνεση του πολίτη να «αντλούν» μόνο τα στοιχεία που απαιτούνται προκειμένου να γίνει η συναλλαγή. Πάντοτε –και το τονίζω αυτό- με απόλυτο σεβασμό στην προστασία των δεδομένων των πολιτών και με τη χρήση μόνο των απολύτως απαραίτητων δεδομένων τους.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σταθώ λίγο και στην εφαρμογή του Προσωπικού Αριθμού, που θα αποτελέσει ουσιαστικά τον έναν και μοναδικό αριθμό που θα χρειάζεται ο πολίτης για την ταυτοποίηση και τις συναλλαγές του με το Δημόσιο. Στην πλατφόρμα που θα ανοίξει σε λίγες ημέρες, κάθε πολίτης θα μπορεί να βρει τον Προσωπικό του Αριθμό και να δει τυχόν λάθη που υπάρχουν στα μητρώα του Δημοσίου σχετικά με τα στοιχεία του και να προχωρήσει στη διόρθωσή τους. Δεν θα χρειάζεται να θυμάται ΑΦΜ και ΑΜΚΑ και να έχει άλλον αριθμό στο Μητρώο Πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών. Ο τελικός στόχος είναι ένας: λιγότερη ταλαιπωρία, πιο άνετη καθημερινότητα.
Ένα βασικό όπλο του ψηφιακού κράτους είναι το Gov.gr Wallet. Τι σχεδιάζετε στο πλαίσιό του;
Το Gov.gr Wallet αποτελεί τη βάση για την ψηφιακή ταυτοποίηση και το μέλλον της σχέσης μας με το κράτος. Πέρα από την ταυτότητα και το δίπλωμα, έχουν ήδη ενταχθεί η ψηφιακή κάρτα αναπηρίας, η ασφαλιστική ενημερότητα, τα έγγραφα του αυτοκινήτου, ακαδημαϊκές ταυτότητες, εισιτήρια γηπέδων. Στόχος μας είναι ένα πλήρες ψηφιακό πορτοφόλι, που θα αντικαταστήσει έγγραφα, κάρτες και βεβαιώσεις, ενισχύοντας την ευκολία και την ασφάλεια. Αλλά και κάτι ακόμη σημαντικότερο: μέσω του Gov.gr Wallet να δίνεται η δυνατότητα συναίνεσης προκειμένου κάποια Αρχή να «τραβήξει» στοιχεία του πολίτη ή για να ολοκληρωθεί κάποια ψηφιακή συναλλαγή. Αξιοποιούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία αλλά και τη σχέση που ο πολίτης διαρκώς εξελίσσει μαζί της.
Πράγματι, η σχέση του πολίτη με την τεχνολογία γίνεται όλο και πιο στενή και αυτό σίγουρα φέρνει και προβλήματα, όπως ο εθισμός των νέων στο Διαδίκτυο. Είναι ένα μεγάλο κοινωνικό θέμα που χρειάζεται παρέμβασης. Εδώ ποια βλέπετε ότι είναι τα κατάλληλα τεχνολογικά εργαλεία;
Ο εθισμός των ανηλίκων είναι μια σύνθετη πρόκληση και, προσωπικά, είμαι ιδιαιτέρως ευαισθητοποιημένος. Ως Πολιτεία, φυσικά, δεν μένουμε αμέτοχοι. Ο ψηφιακός κόσμος είναι ένας κόσμος άγνωστος στον οποίο δεν μπορούμε να αφήσουμε τα παιδιά μας να κυκλοφορούν απροστάτευτα. Το ίδιο θα κάναμε και σε μια ξένη πόλη, έτσι δεν είναι; Δεν θα τα αφήναμε νύχτα να κυκλοφορούν χωρίς να υπάρχει κάποια ασφάλεια, κάποια προστασία. Σχεδιάσαμε την Εθνική Στρατηγική για την Προστασία των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο, με επίκεντρο το «Kids Wallet». Πρόκειται για μια πρωτοποριακή εφαρμογή, που συνδυάζει γονικό έλεγχο, επιβεβαίωση ηλικίας και ψηφιακή ταυτότητα. Ο γονιός ορίζει τον χρόνο και το περιεχόμενο πρόσβασης του παιδιού, χωρίς να παραβιάζει την ιδιωτικότητά του. Προσφέρουμε εργαλεία προστασίας, όχι καταστολής. Στόχος μας είναι ένα ασφαλές, ισορροπημένο και παιδαγωγικά επαρκές ψηφιακό περιβάλλον για τα παιδιά μας. Μάλιστα, η πρωτοβουλία μας ήταν η πρώτη σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και είμαστε πολύ περήφανοι για αυτό, καθώς άλλες χώρες συζητούν μαζί μας και ζητούν πληροφορίες για την υλοποίηση.
Στο Λαύριο θα κατασκευαστεί ο υπερυπολογιστής «Δαίδαλος». Περνάει έτσι η Ελλάδα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης;
Ο Δαίδαλος δεν είναι μόνο ένα τεχνολογικό έργο, είναι μια στρατηγική τοποθέτηση της Ελλάδας στον διεθνή χάρτη. Έχει ισχύ 89 PetaFlops και είναι από τα κορυφαία συστήματα στην Ευρώπη. Δίνει δυνατότητες έρευνας και καινοτομίας σε τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η εξατομικευμένη ιατρική, η μετεωρολογία, η ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων και η ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων μεταφορών. Είναι ένα μεγάλο βήμα για την επιστημονική και την τεχνολογική εξέλιξη της Ελλάδας η υποδομή του οποίου έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τη βιωσιμότητα, ώστε να αξιοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προηγμένα συστήματα ψύξης, που μειώνουν σημαντικά την ενεργειακή κατανάλωση. Η έμφαση που δίνουμε στην οικολογική διάσταση δεν είναι καθόλου ασήμαντη. Θέλουμε η χώρα μας να γίνει σημείο αναφοράς για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σας φοβίζει κάτι με την Τεχνητή Νοημοσύνη;
Κοιτάξτε, είναι ένα υπέροχο και πανίσχυρο εργαλείο. Μπορεί να ενισχύσει την ευημερία, την παραγωγικότητα, την ακρίβεια στις υπηρεσίες. Αλλά ταυτόχρονα μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης για όχι ηθικούς σκοπούς. Μπορεί, ακόμη, να επηρεάσει την κοινή γνώμη, να δημιουργήσει εντάσεις. Ωστόσο, στεκόμαστε στην απίστευτη δυνατότητα να βελτιώσει τις ζωές μας, να μας εξυπηρετήσει, να κάνει καλύτερη τη ζωή αδύναμων ή ηλικιωμένων ανθρώπων. Από τη χρήση που κάνουμε εμείς εξαρτώνται όλα. Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στον ευρωπαϊκό διάλογο και υιοθετεί αμέσως κανόνες και γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στοχεύουμε στη μεγιστοποίηση των πλεονεκτημάτων από την τεχνολογία αυτή και στην όσο το δυνατόν καλύτερη προστασία μας.
Και η κυριαρχία των Social Media; Ο Μιχάλης Μπλέτσας δήλωσε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη ότι αποτελούν τον εύκολο τρόπο χειραγώγησης της κοινής γνώμης.
Η δύναμη των social media είναι τεράστια. Δημιουργούν ευκαιρίες, αλλά και προκλήσεις. Δεν πρέπει να μας φοβίζουν, αλλά να προσπαθούμε, όπως και με την Τεχνητή Νοημοσύνη, να λαμβάνουμε το βέλτιστο ενώ ταυτόχρονα προστατευόμαστε από τους κινδύνους. Στηρίζουμε κάθε πρωτοβουλία για την ενίσχυση της ψηφιακής παιδείας των πολιτών. Πιστεύουμε ότι η σωστή απόκριση δεν είναι η λογοκρισία αλλά η κριτική σκέψη. Όπως εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας να διαβάζουν, έτσι πρέπει να τα εκπαιδεύουμε να ξεχωρίζουν το αληθινό από το ψευδές περιεχόμενο, να μην χειραγωγούνται.
Ένα κρυφό όνειρο που θέλετε να πετύχετε όταν τελειώσει η θητεία σας στο υπουργείο ποιο είναι;
Ωραία ερώτηση, αλλά το όνειρό μου δεν είναι κρυφό! Το λέω ξεκάθαρα –και σχηματικά!- ότι θέλω όλο το κράτος να περάσει στο κινητό. Να αφήσουμε πίσω μας τις ουρές, τα γκισέ, τη γραφειοκρατία. Να δημιουργήσουμε ένα κράτος απλό, φιλικό, που σέβεται τον χρόνο και τη νοημοσύνη του πολίτη. Ένα κράτος που λειτουργεί με κανόνες και τεχνολογία, όχι με γνωριμίες και παραθυράκια. Αν καταφέρουμε να εμπεδώσουμε αυτή την κουλτούρα, τότε θα έχουμε κάνει ένα άλμα δεκαετιών.
Για το τέλος μια πολιτική ερώτηση. Όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις η κυβέρνηση ανακάμπτει. Τι πρέπει να προσέξει μέχρι τις εκλογές έτι ώστε η ΝΔ να διεκδικήσει με αξιώσεις την αυτοδυναμία;
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη πέτυχε πολλά, αλλά κανείς δεν επαναπαύεται. Πρέπει να συνεχίσουμε με συνέπεια, ταπεινότητα και αποφασιστικότητα. Οι πολίτες μάς εμπιστεύονται όταν βλέπουν έργο, όχι λόγια. Χρειάζεται να διατηρήσουμε τη σταθερότητα, να δίνουμε λύσεις σε προβλήματα και να παραμείνουμε κοντά στην κοινωνία. Η αυτοδυναμία δεν είναι αυτοσκοπός, είναι εργαλείο αποτελεσματικής διακυβέρνησης. Και η εμπιστοσύνη των πολιτών χτίζεται καθημερινά, με σεβασμό, ειλικρίνεια και ευθύνη.
Νίκος Οικονόμου
ΠΗΓΗ: «Μακεδονία»